एजेन्सी । भारतको नोयडामा अवैध रूपमा बनाइएका दुई गगनचुम्बी भवन ध्वस्त पारिएको छ। आइतबार दिउँसो नेपाली समयअनुसार पौने तीन बजे ती दुई भवन भत्काइएको हो।
राजधानी नयाँदिल्लीसँग जोडिएको उत्तर प्रदेशको नोयडामा रहेका दुईमध्ये एउटा भवन एक सय मिटर र अर्को ९७ मिटर अग्ला थिए। उनीहरूको नाम एपेक्स र सियान राखिएको थियो।
यी भवन देशकै सबैभन्दा ठूला भवन थिए । उक्त भवन नोएडाको धेरै जनसंख्या भएको क्षेत्रमा बनाइएको थियो । टावर भएको स्थान वरिपरि धुवा फैलिएको छ। विष्फोटले आसपासका क्षेत्रमा रहेका भवनमा क्षति भए-नभएको भने एकिन भइसकेको छैन।
नोएडाको सेक्टर ९३ए मा रहेको विवादास्पद ट्विन टावर करिब ३७०० किलो बारूदले ध्वस्त पारेको हो ।
एपेक्स र केएन नामका टावरहरू सुपरटेक बिल्डरले बनाएका हुन्। यी ३० तले भवनहरूलाई ट्विन टावर भनिन्थ्यो। यी टावरको उचाइ ३२० फिट भन्दा बढी छ।
भारत हालसम्म भत्काइएका मध्ये सबैभन्दा ठूलो भवन यही हो। मानिसको सुरक्षालाई ध्यानमा राख्दै यी भवन नजिक रहेका मानिसहरूलाई घर खाली गर्न पनि भनिएको थियो ।
नोयडा अथाेरिटीका अनुसार यी टावर भत्काइएपछि पर्यावरण संरक्षणकाे उद्देश्यबाट प्रभावित क्षेत्रहरूमा सडक, फुटपाथ, रुखबिरुवाकाे सफाइका लागि पानी ट्याङ्कर, मेकानिकल स्वीपिङ मेशिन र सफाइ कर्मचारी खटाइएकाे छ ।
निर्माण व्यवसायी र अधिकारीको मिलेमतोमा रगत पसिना जुटाएर घर बनाउने धेरै खरिदकर्ताको सपना चकनाचुर भयो ।
पन्ना अदालतका बासिन्दाले यो जुम्ल्याहा टावर भत्काउन १० वर्षभन्दा लामो लडाइँ लडेपछि सर्वोच्च अदालतले ट्विन टावर भत्काउने निर्णय गरेको थियो । यस ट्विन टावरमा सयौंले प्रत्येक पैसा थपेर फ्ल्याट बुक गरेका थिए। जानकारी अनुसार धेरैले अझै पनि पूरा रकम फिर्ता पाएका छैनन् ।
ट्विन टावर निर्माणमा के छ विवाद ?
२३ नोभेम्बर २००४ मा, नोएडा प्राधिकरणले सुपरटेक एमराल्ड कोर्टको लागि जग्गा आवंटित गरेको थियो। यसमा सुपरटेक बिल्डरलाई कुल ८४ हजार २७३ वर्गमिटर जग्गा छुट्याई २०६३ चैत १६ गते लिज डिड गरिएको थियो ।
त्यो अवधिमा जग्गाको नापमा लापरवाहीका कारण कयौं पटक जमिन बढेको वा घटेको थियो ।जसका कारण प्लट नम्बर ४ मा रहेको जग्गा नजिकै ६५५६ दशमलव ६१ वर्गमिटर जग्गाको टुक्रा निस्केको थियो, जुन निर्माण व्यवसायीले आफ्नो नाममा बाँडफाँड गरेका थिए ।
यसका लागि २१ जुन २००६ गते भाडामा लिइएको थियो । तर, यी दुई छुट्टाछुट्टै प्लट नक्सा पारित भएपछि एउटै प्लट बनाइयो, जसमा सुपरटेकले इमराल्ड कोर्ट प्रोजेक्ट सुरु गर्यो।
यस परियोजनाका लागि नोएडा प्राधिकरणले सुपरटेक कम्पनीलाई ८४,२७३ वर्गमिटर जमिन दिएको थियो। यसको लीज दस्तुर २००५ मार्च महिनामा भएको थियो तर त्यतिखेर जग्गाको नापमा लापरवाही गरेको घटना बाहिर आएको थियो ।
भवनको नक्साअनुसार ३२ तले एपेक्स र साइन (ट्विन टावर) रहेको ठाउँमा हरियो पार्क क्षेत्र देखाइएको थियो ।
किन बारम्बार भवनको उचाइ बढ्दै गयो ?
नक्साअनुसार आज ३२ तले ट्विन टावर रहेको ठाउँलाई ग्रीन पार्क देखाइएको छ । यस आयोजनामा निर्माण व्यवसायीले ११ तलाका १६ वटा टावर बनाउने योजना बनाएका थिए ।
२००८–०९ मा, यो परियोजनाले नोएडा प्राधिकरणबाट पूर्णता प्रमाणपत्र पनि पायो। तर यस बीचमा, २८ फेब्रुअरी २००९ मा, उत्तर प्रदेश सरकारको नयाँ नियमका कारण, निर्माणकर्ताहरूले थप फ्ल्याटहरू निर्माण गर्ने स्वतन्त्रता पाए।
यसपछि सुपरटेक समूहले पनि यस भवनको उचाइ २४ तला ७३ मिटर बढाउन अनुमति पायो । तर, त्यसपछि तेस्रो पटक सुपरटेकले परिमार्जित योजनामा ४० र ३९ तलाका साथै १२१ मिटरसम्म भवनको उचाइ बढाउन अनुमति पाएपछि घर खरिदकर्ताको धैर्यको टुट्यो ।
घर खरिदकर्ताले किन गरे विरोध ?
आरडब्ल्यूएले निर्माण व्यवसायीसँग कुरा गरी नक्सा देखाउन माग गरेको थियो । तर खरिदकर्ताको माग भए पनि निर्माण व्यवसायीले नक्सा जनतालाई देखाउन सकेनन् ।
त्यसपछि आरडब्ल्यूएले नोएडा प्राधिकरणलाई नक्सा दिन माग गर्यो। यहाँ पनि खरिदकर्ताले सहयोग पाएका छैनन् । कानुनी लडाइँमा संलग्न परियोजनाका निवासी यूबीएस तेभटिया भन्छन्, नोएडा प्राधिकरणले निर्माणकर्तासँग मिलेमतोमा मात्र यी टावरहरू निर्माण गर्न स्वीकृति दिएको थियो।
उनीहरूले आरोप लगाए कि नोएडा प्राधिकरणले नक्साको लागि सोध्दा निर्माणकर्तालाई नक्सा देखाउन भन्यो, जबकि कुनै पनि निर्माण साइटको लागि नक्सा हुनु अनिवार्य छ। तर पनि आयोजनाको नक्सा खरिदकर्तालाई देखाइएको छैन । खरीददारहरूको विरोध बढेपछि, सुपरटेकले यसलाई छुट्टै परियोजना भनेको छ।
टावर बनाउन किन अवैध ?
टावरको उचाइ बढ्दै जाँदा दुई टावरबीचको दूरी बढेको छ । फायर अफिसर आफैले शिखर र सियान टावर बीचको न्यूनतम दूरी १६ मिटर हुनुपर्ने बताए। तर एमराल्ड कोर्टका टावरहरू एकअर्काबाट ९ मिटर मात्र टाढा छन्। जब मुद्दा उच्च अदालत पुग्यो, भवन १३ तला मात्र अग्लो थियो।
अदालतको आदेश अगावै काम सम्पन्न गर्ने उद्देश्यले निर्माण व्यवसायीले दोब्बर गतिमा काम सुरु गरी डेढ वर्षमै ३२ तलाको निर्माण सम्पन्न गरेको हो ।
त्यसपछि अदालतको आदेश आयो र काम रोकियो। विज्ञहरूका अनुसार टावर २४ तल्लामा रोकिएको भए २ टावरबीचको दूरीको नियमबाट बच्न यो समस्या समाधान हुन सकिन्थ्यो ।च्च अदालतको यो फैसलाविरुद्ध सुपरटेक कम्पनी सर्वोच्च अदालत पुगे पनि त्यहाँ पनि राहत पाएन । सर्वोच्च अदालतले सन् २०२१ मा यो भवन भत्काउन निर्देशन दिएको थियो ।
कसले सुरुभयो झगडा ?
उदय भान सिंह टिओटिया, एसके शर्मा, एमके जैन र रवि बजाजले करिब १० वर्षअघि नोएडामा रहेको ट्विन टावरका विरुद्ध संघर्ष सुरु गरेका थिए।
उदयभान सिंह टिओटियाको नेतृत्वमा ट्विन टावरको युद्ध लडेको थियो । सीआईएसएफबाट सेवानिवृत्त डीआईजी उदयभान सिंह तेभटिया इमराल्ड कोर्ट रेसिडेन्ट्स एसोसिएसनका अध्यक्ष पनि हुन्। यी व्यक्तिहरूले नोएडा प्राधिकरणले बिल्डरसँग मिलेर ट्विन टावरहरू निर्माण गर्न अनुमति दिएको आरोप लगाए।
भ्रष्टाचारको आडमा अवैध ठडिएर बमले धुवाँमा परिणत नोयडाका दुई गगनचुम्बी भवनको कथा
एबीपी न्यूज
