काठमाडौं । नेपाल–बंगलादेश क्षेत्रीय व्यापार तथा कनेक्टिभिटीका लागि विश्व बैंकले १ दशमलव ०३ विलियन अर्थात १ अर्व ३० करोड अमेरिकी डलर सहयोग गर्ने भएको छ ।
बैंकले मंगलबार एक कार्यक्रमकाबीच दक्षिण एसियामा क्षेत्रीय व्यापार तथा कनेक्टिभिटी कार्यक्रमका लागि भन्दै सो रकम स्वीकृत गरेको हो ।
विश्व बैंकले उक्त रकम नेपाल र बंगलादेशको क्षेत्रीय व्यापार सुधार गर्न व्यापार र यातायात लागत र क्षेत्रीय कोरिडोरमा पारवाहन समय घटाउनको लागि सहयोग गरेको हो ।
द एसिलिरेटिङ ट्रान्सपोर्ट एण्ड ट्रेण्ड कनेक्टिभिटी इन इस्टर्न साउथ एसिया एक्सेस कार्यक्रमले पहिलो चरणमा द्रुत यातायात र व्यापार कनेक्टिभिटीले सम्बन्धित सरकारहरूलाई क्षेत्रीय व्यापार ─ म्यानुअल र कागजमा आधारित व्यापार प्रक्रियाहरू, अपर्याप्त यातायात र व्यापार पूर्वाधार र प्रतिबन्धित व्यापार र यातायात नियमहरुको र प्रमुख अवरोधहरु सम्बोधन गर्न मद्दत गर्नेछ ।
पहिलो चरणको कार्यक्रमले नेपाल र बंगलादेशमा लामो म्यानुअल र कागजमा आधारित व्यापार प्रक्रियाहरूलाई डिजिटलाइज्ड स्वचालित समाधानहरू प्रतिस्थापन गर्न मद्दत गर्ने विश्व बैंकले जानकारी दिएको छ।
स्वचालनले छिटो सीमा पार गर्ने समय कम बनाउने छ र ट्रक प्रवेश र निकासको इलेक्ट्रोनिक ट्र्याकिङ, इलेक्ट्रोनिक लाइनिङ, स्मार्ट पार्किङ, र सीसीटीभी क्यामेराहरू स्थापना गर्नेछ ।
। कार्यक्रमले चयन गरिएका सडक कोरिडोरहरू सुधार गर्न र मुख्य भूमि बन्दरगाह र अनुकूलन पूर्वाधारको स्तरोन्नति गर्न, हरित र जलवायु९उत्थानशील निर्माण सुनिश्चित गर्नेछ ।
यसले भूपरिवेष्ठित भुटान र नेपाललाई प्रवेशद्वार राष्ट्रहरू बंगलादेश र भारतसँग एकीकरण गर्न मद्दत गर्नेछ।
‘क्षेत्रीय व्यापारले दक्षिण एसियाका देशहरूका लागि अपार अप्रयुक्त सम्भावनाहरू प्रदान गर्दछ।
क्षेत्रीय व्यापारले दक्षिण एसियाको कुल व्यापारको ५ प्रतिशत मात्र ओगटेको छ भने पूर्वी एसियामा ५० प्रतिशत ओगटेको छ,’ दक्षिण एसियाका लागि विश्व बैंकका उपाध्यक्ष हार्टविग स्याफरले भने। ‘दक्षिण एसियाले क्षेत्रीय व्यापार र कनेक्टिभिटी बढाएर आर्थिक वृद्धिलाई उल्लेखनीय रूपमा वृद्धि गर्न र लाखौं मानिसहरूका लागि अवसरहरू सिर्जना गर्न सक्छ।’
नेपालको २७ करोड ५० लाख डलरको पहुँच परियोजनाले पूर्व–पश्चिम राजमार्गको बुटवल–गोरुसिंघे–चनौटा सडकको ६९ किलोमिटर दुई लेनको खण्डलाई वातावरणीय अनुकूल चार लेनको राजमार्गमा स्तरोन्नति गर्ने छ ।
यसले भारतको पश्चिमी बन्दरगाहहरूमा राम्रो पहुँच प्रदान गर्दै यात्राको समय ३० प्रतिशतले घटाउने अपेक्षा गरिएको छ।
यस परियोजनाले महिला उद्यमी र व्यापारीहरूका लागि समर्पित क्षेत्रसहित राजमार्ग छेउमा कम्तीमा तीनवटा बजार क्षेत्र निर्माण गर्नेछ जसले महिलाहरूले बढेको आर्थिक अवसरबाट लाभान्वित हुन सक्छन्।
बजार क्षेत्रमा महिलाका लागि छुट्टै शौचालय, निःशुल्क वाइफाइ र समयसापेक्ष व्यापार तथा बजार जानकारीसहितको डिजिटल बुलेटिन बोर्डको व्यवस्था गरिनेछ । यसले वीरगन्ज र भैरहवा सीमा नाकाहरूमा व्यापार र भन्सार प्रक्रिया अभिवृद्धि गर्न क्षमता अभिवृद्धिमा पनि सहयोग गर्नेछ ।
यस परियोजनाले नेपालको तयारीलाई अगाडि बढाउन र मोटर भेहिकल एग्रीमेन्टको कार्यान्वयनमा पनि मद्दत गर्नेछ।
‘नेपालसँग क्षेत्रीय व्यापार र निर्यातको लागि ठूलो अप्रयुक्त सम्भावना छ। कम क्षेत्रीय व्यापार अक्सर कनेक्टिभिटीको उच्च लागतको परिणाम हो, माल्दिभ्स, नेपाल र श्रीलंकाका लागि विश्व बैंकका देशीय निर्देशक फारिस हदाद-जेर्भोसले भने। ‘
यस परियोजनाले हरित, लचिलो र समावेशी विकासलाई समर्थन गर्न प्रदेशहरू र क्षेत्रीय रूपमा नेपाल र अन्य देशहरू बीचको राम्रो कनेक्टिभिटी र व्यापारको माध्यमबाट नेपालको आर्थिक सम्भावनालाई अनलक गर्न मद्दत गर्नेछ।
‘९० प्रतिशत यात्रु र सामानको आवतजावत गर्ने नेपालको सडक सञ्जालमा वातावरण, वन्यजन्तु र इकोसिस्टममा हुने वास्तविक ह्रासलाई न्यूनीकरण गर्दै व्यापार वृद्धि, दीर्घकालीन दिगोपन र लगानीको लचिलोपन सुनिश्चित गर्न यो अत्यन्तै महत्वपूर्ण छ,’ नेपाल परियोजनाका विश्व बैंक टास्क टिम लिडर र कार्यक्रमका सह-टास्क टिम लिडर डा.ओसेन केउले भने।
परियोजनाले ल्यान्डस्केप-स्तर विकास दृष्टिकोणमा आधारित, नेपालमा नवीन हरित र लचिलो राजमार्ग कोरिडोर अवधारणालाई अपनाउने र कार्यान्वयन गर्नेछ।
