काठमाडौं । कोरोनासँग लडिरहेको संसारमा ‘मंकीपक्स’ नामक दुर्लभ संक्रमण बढ्न थालेको छ ।
भारतमा अहिलेसम्म कुनै पनि संक्रमण नदेखिए पनि बेलायत, इटाली, पोर्चुगल, स्पेन, स्वीडेन र अमेरिका लगायतका देशका मानिसमा संक्रमण देखिएको छ ।
क्यानडा, अष्ट्रेलिया र फ्रान्सले यस रोगको सम्भावित संक्रमणको अनुसन्धान गरिरहेका छन् । प्राय ‘मंकीपक्स’ नपाइने देशहरुमो ७८० जनामा संक्रमण पुष्टि भएको बीबीसीले जनाएको छ ।
यो कूल संख्या एक साता अघिको तुलनामा तीन गुणा बढी हो । बीबीसीले जनाएअनुसार एक साताअघि यो संख्या २ सय ५७ रहेको थियो ।
विश्व स्वास्थ्य संगठन डब्लुएचओले यसको जोखिमको स्तर ‘मध्यम’ रहेको जनाएको छ । ‘मंकीपक्स’ प्रायः मध्य एवम् पश्चिम अफ्रिकामा पाइन्छ । यद्यपि पछिल्लो समय यो भाइरस उत्तर अमेरिका र युरोपमा देखा परेको जनाइएको छ ।
यसबाहेक मोरक्को, अर्जेन्टिना, मोरक्को, मेक्सिको र संयुक्त अरब इमिरेट्सजस्ता मुलुकमा पनि यसका संक्रमित फेला परेका छन् ।
बीबीसीका अनुसार बेलायतमा सबैभन्दा धेरै २०७ जनामा यो भाइरस पाइएको छ । यस्तै, स्पेनमा १५६ र पोर्चुगलमा १३८ जना मङ्कीपक्सका संक्रमित फेला परेका छन् ।
‘अरू देशहरूले पनि संक्रमित फेला पार्न सक्ने र भाइरस थप फैलन सक्ने सम्भावना उच्च देखिएको छ’ डब्लुएचओलाई उद्धृत गर्दै बीबीसीले जनाएको छ ।
यद्यपि पछिल्लो प्रकोपबाट कसैको मृत्यु भएको पुष्टि नभइसकेको जनाइएको छ । डब्लुएचओका अनुसार अहिलेसम्म पुष्टि भएका संक्रमितमध्ये अधिकांश समलिङ्गी यौन सम्बन्ध राख्ने पुरुषहरू छन् ।
‘मंकीपक्स’ संक्रमण यौनसम्पर्कका कारण सर्छ भन्ने पुष्टि भइसकेको छैन । यद्यपि बेलायती रोग नियन्त्रण एवम् रोकथाम निकाय युकेएचएसले भने संक्रमितहरुलाई यौन सम्पर्क नराख्न आग्रह गरेको छ ।
‘मंकीपक्स’ के हो ?
मंकिपक्स मानव बिफर जस्तै एक दुर्लभ भाइरल संक्रमण हो। यो पहिलो पटक सन् १९५८ मा अनुसन्धानका लागि राखिएको बाँदरमा भेटिएको थियो ।
‘मंकीपक्स’ को संक्रमणको पहिलो केस सन् १९७० मा रिपोर्ट गरिएको थियो। यो रोग मुख्यतया मध्य र पश्चिम अफ्रिकाको उष्णकटि वर्षावन क्षेत्रहरूमा हुन्छ र कहिलेकाहीं अन्य क्षेत्रहरूमा फैलिन्छ।
कसरी सर्छ संक्रमण ?
‘मंकीपक्स’ संक्रमित व्यक्ति वा जनावरसँग नजिकको सम्पर्कबाट वा भाइरसले दूषित सामग्रीबाट मानिसमा सर्छ। यो मुसा, मुसा र गिलहरी जस्ता जनावरहरु द्वारा फैलिएको विश्वास गरिन्छ।
घाउ, शरीरका तरल पदार्थ, श्वासप्रश्वासका थोपा र ओछ्यानजस्ता दूषित पदार्थबाट यो रोग सर्छ। यो भाइरस बिफर भन्दा कम संक्रामक छ र कम गम्भीर रोग निम्त्याउँछ।
स्वास्थ्य अधिकारीहरू भन्छन् कि यी संक्रमणहरू मध्ये केही यौन सम्पर्कबाट पनि सर्ने गर्दछ। डब्ल्यूएचओले समलिङ्गी वा उभयलिंगी व्यक्तिहरू समावेश भएका धेरै घटनाहरूको पनि अनुसन्धान गरिरहेको बताएको छ।
यसका लक्षणहरू केके हुन्?
संक्रमणभएपछि संक्रमित व्यक्तिलाई ज्वरो आउने, टाउको दुख्ने, सुन्निने, ढाड दुख्ने र मांसपेशी दुख्ने लक्षण देखा पर्छन्।
केही दिनपछि शरीर बिमिराहरू देखा पर्न सक्छन्। यो अनुहारबाट सुरु भएर शरीरका अन्य भागमा फैलिन्छ। हात र गोडाका पैतालामा बढी देखिन्छ।
