काठमाडौं । अफ्रिकीकृत ‘हत्यारा मौरी’ संसारको शीर्ष १० सबैभन्दा खतरनाक कीराहरु मध्ये एक हो। अफ्रिकीकृत मौरी पहिलो पटक मानिसहरुले मह उत्पादन बढाउनको लागि प्रयोग गरेका थिए ।
जुन पछि ‘भयानक’ साबित भयो । यिनीहरुको छिटो प्रजनन र प्रसारको उच्च दरको कारण, अफ्रिकीकृत हत्यारा मौरीहरुले नयाँ क्षेत्रहरु लाई लिइरहेका छन्।
मूल निवास ब्राजिल थियो । जहाँ उनीहरु पहिलो पटक देखा परे। आज उनीहरु भारत, चीन, जापान,नेपाल, श्रीलंका लगायतमा देशमा देखिसकेका छन् ।
हत्यारा मौरी को नाम को डर। किनकी यो लोभमा मानिसले गरेको गलत प्रयोगको नतिजा हो, यो सन् १९५० को कुरा हो, जब वैज्ञानिकहरुलाई मह उत्पादन बढाउन नयाँ प्रजातिको मौरी सिर्जना गर्न भनिएको थियो ।
मह उत्पादन गर्ने र नयाँ प्रजातिहरू सिर्जना गर्ने विचार नराम्रो विचार थिएन। तर वास्तविक कथा सन् १९५७ देखि सुरु हुन्छ ।
१७५७ मा, ब्राजिलको रियो क्लारोमा, जीवविज्ञानी वारविक ई.केरलाई ब्राजिल सरकारद्वारा मौरीको नयाँ प्रजाति सिर्जना गर्न निर्देशन र वित्तपोषण गरिएको थियो।
जसले गर्दा मह उत्पादन बढाउन सकिन्छ । वारविक ई.केरले युरोपेली मौरीको एक प्रजाति दक्षिण अमेरिकामा ल्याए र त्यसबाट नयाँ प्रजाति सिर्जना गरे। तर ब्राजिलको गर्मीमा यी मौरीहरू बेकार साबित भए।
युनिभर्सिटी अफ क्यालिफोर्निया डेभिसका माछापालनविद् एरिक मुइसेनले आइएफएलसाइन्सलाई बताए कि वारविकले ल्याएका युरोपेली माहुरीहरूले दिनभर अमृत मात्र चुसिरहेका थिए।
वारविकले किन युरोपेली मौरीलाई अफ्रिकी जीनसँग जोड्ने विचार गरे। यसले हाइब्रिडको परिणाम हुन सक्छ। यसबाट युरोपेली माहुरीहरूले तापक्रमसँग झगडा गर्नुपर्दैन। वारविक र उनको टोलीले नयाँ मौरीहरू पनि बनाए।
तिनीहरूमध्ये अफ्रिकी मौरीहरूको जीन्स आयो। यसलाई पछि किलर बीज नाम दिइएको थियो। वारविकले धेरै अफ्रिकी र युरोपेली माहुरीहरू प्रजनन गरेर यो प्रयोग गरे।
तर समस्या यो भयो कि नयाँ हत्यारा मौरीहरूले आफ्नो सुरक्षाको लागि नयाँ उपनिवेशहरू बनाउन थाले। उनी निकै आक्रामक भइन् ।
त्यसपछि एक दिन यस्तो भयो कि हजारौंको संख्यामा उपस्थित यी हत्यारा मौरीहरूलाई प्रयोगशालाबाट बाहिर निस्कने मौका मिल्यो। एरिक मुइसेनले यी खतरनाक मौरीका २० उपनिवेश प्रयोगशालाबाट बाहिर आएको बताए ।
तिनीहरू मध्य र दक्षिण अमेरिकाभर फैलिए। वारविक ई.केर र उनको टोलीले यी माहुरीहरू न्यानो वातावरणमा लामो समयसम्म बाँच्न नपरोस् भनी प्रार्थना गर्न थाले। सायद तिनीहरूको आक्रामकता बाहिर कम हुनेछ।
यस्तो केही भएको छैन। हत्यारा मौरीहरूको आक्रामकता घटेको छैन, न त तिनीहरूको जनसंख्या। तिनीहरू दक्षिण र मध्य अमेरिकामा फस्टाउन थाले र खतरनाक भए। तीन दशक बितिसक्यो ।
१९८० मा यो संयुक्त राज्य अमेरिकाको क्यालिफोर्निया, टेक्सास, एरिजोना, नेभाडा, न्यू मेक्सिको र फ्लोरिडामा फैलियो। त्यसयता यी मौरीको टोकाइबाट चार सयभन्दा बढीको मृत्यु भइसकेको छ ।
-एजेन्सी
