काठमाडौं । विश्वका केही शीर्ष एआई अनुसन्धानकर्ताहरुले कृत्रिम बौद्धिकता पनि भनिने आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (एआई) को प्रयोग केही समयका लागि रोक्नुपर्ने भन्दै खुलापत्र लेखेका छन् ।
खुलापत्रमा एलनमस्क, युभल नोआह हरारी लेखक, एप्पलका सह संस्थापक स्टीव वोज्नियाक, स्काइपमा सह संस्थापक जान टालिन, राजनीतिज्ञ एन्ड्रयू याङ, स्टुअर्ट रसेल, योशुआ बेन्जियो, ग्यारी मार्कस र इमाद मोस्ताक लगायतका धेरै प्रख्यात एआई अनुसन्धानकर्ता र सीईओहरूको हस्ताक्षर छ ।
मावनसंग प्रतिस्पर्धाको क्षमता भएको एआईले मानव जीवनमा ठूलो जोखिम निम्त्याउन सक्ने एक रिसर्च पुष्टि गरेको अवस्थामा खुल्लापत्र आएको हो ।
समसामयिक एआई प्रणाली सामान्य काममा पनि मानिसहरुको प्रतिस्पर्धी बनिसकेको छ । त्यसो त हालै सार्वजनिक एक रिचर्सले एआईले ३० करोड भन्दा बढीको जागिर कटाउनसक्ने देखाएको छ ।
मानिसले गर्ने सबै प्रकारका काम एआईले गरेको अवस्थामा जागिर जानुका साथै मानिसहरु मसिनमै भर पर्नुपर्ने अवस्था आउछ । हामीले आफ्नो सामान्य भन्दा सामान्य सूचना मसिनलाई दिएर मसिनलाई शक्तिशाली बनाउनु ठिक हो पत्रमा भनिएको छ ।
के हामीले सजिलै गर्न सक्ने सबै प्रकारका कामहरु मसिनलाई गर्न दिनु पर्छ? के हामीले अमानवीय दिमागहरू विकास गर्नुपर्छ जुन अन्ततः संख्या भन्दा बढी, आउटस्मार्ट, अप्रचलित र हामीलाई प्रतिस्थापन गर्न सक्छ ? के हामीले हाम्रो सभ्यताको नियन्त्रण गुमाउने जोखिम लिनुपर्छ ? त्यस्ता निर्णयहरू निर्वाचित प्राविधिक नेताहरूलाई सुम्पनु हुँदैन।
एआईको प्रभाव सकारात्मक मात्र हुने तथा त्यसबाट आउन सक्ने जोखिमलाई व्यवस्थापन गर्न सक्ने अवस्थामा मात्र एआई बनाउन पर्ने भनिएको छ ।
गैर-नाफामुखी संस्था फ्यूचर अफ लाइफ इन्स्टिच्युटले प्रकाशित गरेको उक्त पत्रमा विश्वका एआई ल्यावहरुलाई ठूलाठूला एआई प्रणालीहरुको विकास रोक्नका लागि आवह्वान गरिएको छ ।
एआई प्रयोगशालाहरुलाई जीपीटी फो भन्दा शक्तिशाली एआई प्रणालीहरुको प्रशिक्षण कम्तिमा ६ महिनाका लागि तुरुन्त रोक्न भनिएको छ । साथै यो पज सार्वजनिक र प्रमाणित हुनुपर्ने छ ।
यदि चाँडै रोक्न सकिएन भने , सरकारहरूले कदम चाल्नुपर्छ र मोरेटोरियम स्थापना गर्नुपर्छ।
एआई अनुसन्धान र विकास आजको शक्तिशाली, अत्याधुनिक प्रणालीहरूलाई अझ सटीक, सुरक्षित, व्याख्यायोग्य, पारदर्शी, बलियो, पङ्क्तिबद्ध, भरपर्दो र वफादार बनाउनमा केन्द्रित हुनुपर्छ।
यसको मतलब एआईलाई नै रोक लगाउनु भन्ने होइन । त्यो त अन्य एआई दिग्गजहरुले यो पत्रलाई बेकारको चिन्ताको संज्ञा दिएका छन् ।
