काठमाडौं । विश्वका दुई धनाढ्य व्यक्ति एलन मस्क र मुकेश अम्बानीबीच भारतको स्याटेलाइट ब्रोडब्यान्ड बजारमा प्रतिस्पर्धा हुने क्रम तीव्र बन्दै गएको छ ।
भारत सरकारले गत हप्ता ब्रोडब्यान्डका लागि स्याटेलाइट स्पेक्ट्रम लिलामीको सट्टा प्रशासनिक रूपमा बाँडफाँड गर्ने घोषणा गरेपछि यो लडाइँ झन तातेको छ। यसअघि मस्कले अम्बानीले समर्थन गरेको लिलामी मोडलको आलोचना गरेका थिए ।
स्याटेलाइट ब्रोडब्यान्डले स्याटेलाइटको कभरेज भित्र जुनसुकै स्थनामा इन्टरनेटको सुविधा लिन सकिन्छ । यो दुर्गम वा ग्रामीण क्षेत्रहरूको लागि एक भरपर्दो विकल्प बन्नसक्छ । यसले डिजिटल विभाजनको पुलको काम गर्छ । भारतको दूरसञ्चार नियामकले स्पेक्ट्रमको मूल्य निर्धारणको घोषणा गर्न बाँकी छ, र व्यावसायिक उपग्रह इन्टरनेट सेवाहरू अझै सुरु हुन बाँकी छ।
क्रेडिट रेटिङ एजेन्सी इक्राका अनुसार सन् २०२५ सम्ममा भारतमा स्याटेलाइट इन्टरनेट ग्राहक २० लाख पुग्ने अनुमान गरिएको छ ।
अम्बानीको रिलायन्स जियोको नेतृत्वमा करिब आधा दर्जन प्रमुख कम्पनीहरूको साथ बजार प्रतिस्पर्धी छ। टेलिकम क्षेत्रमा प्रभुत्व जमाउन एयरवेभ लिलामीमा अर्बौं लगानी गरेको जियोले अब लक्जेम्बर्गस्थित एसईएस एस्ट्रासँग साझेदारी गरेको छ।
मस्कको स्टारलिंकले पृथ्वीको सतहबाट १६० देखि १,० किलोमिटरको बीचमा अवस्थित लो अर्थ अर्बिट ९एलइओ० उपग्रहहरू छिटो सेवाका लागि प्रयोग गर्दछ, एसईएसले मध्यम(पृथ्वी कक्ष ९एमईओ० उपग्रहहरू धेरै उच्च उचाइमा सञ्चालन गर्दछ, अधिक लागत प्रभावी प्रणाली प्रदान गर्दछ। जमीनमा रिसिभरहरूले उपग्रह संकेतहरू प्राप्त गर्छन् र यसलाई इन्टरनेट डेटामा प्रशोधन गर्छन्।
मस्कको स्टारलिंकसँग ६,४१९ उपग्रहहरू कक्षमा छन् र १०० देशहरूमा ४० लाख ग्राहकहरू छन्। उनले सन् २०२१ देखि भारतमा सेवा सुरु गर्ने लक्ष्य राखेका छन्, तर नियामकीय अवरोधका कारण ढिलाइ भएको छ ।
यदि उनको कम्पनी यस पटक भारतमा प्रवेश गर्यो भने यसले प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको विदेशी लगानी आकर्षित गर्ने प्रयासलाई बढावा दिने धेरैको भनाइ छ ।
यसले उनको सरकारको व्यवसाय समर्थकको छवि लाई जलाउने प्रयासलाई पनि मद्दत गर्नेछ, जसले उनको नीतिहरू अम्बानी जस्ता शीर्ष भारतीय व्यवसायीहरूको पक्षमा रहेको दाबीको प्रतिवाद गर्दछ।
