काठमाडौं । नयाँ पुस्ताले सामाजिक सञ्जाल र इमेलमा मात्र होइन, एसएमएस सन्देशमा पनि इमोजी, स्टिकर र जीआईएफको प्रयोगलाई व्यापक बनाएका छन् ।
शब्दमा लेखेर भवना वा सन्देश व्यक्त गर्नुभन्दा एउटा सांकेतिक चिन्ह पठाइदिएपछि कुराकानी रोमाञ्चक हुन्छ । त्यसो त यस्ता इमोजी तथा स्टिकरले लेखेर व्यक्त गर्न नसकिने कतिपय भावना सजिलै व्यक्त गर्छ ।
यस्ता चिन्हको प्रयोगमा विशेषत: किशोर किशोरी तथा युवाहरु अभ्यस्त देखिन्छन् । आफ्ना साथीभाइ तथा प्रेमी प्रेमीकासँग च्याट गर्नुपरे यस्तै चिन्हको प्रयोगले सहयोग पुर्याएका छन् । म्यासेजको जवाफमा पनि यस्तै संकेत चिन्हहरू आउँछन् ।
माया, प्रेम, रिस, सद्भाव, दया, घृणालगायत अभिव्यक्तिको माध्यम बनेका छन्, यस्ता चिन्ह । आफ्नो भावना व्यक्त गर्न अब अनुहार बिगार्नुपर्दैन, कुनै चिन्ह पठाइदियो, चुपचाप बस्यो ।
इमोजी जापानी शब्द हो । ‘ई’ले तस्बिर र ‘मोजी’ले शब्द भन्ने अर्थ दिन्छ । सन् १९८० को दशकको जापानी मोबाइलबाट शुरु भएको हो, यसको चलन । अहिले विश्वव्यापी रूप पाएको छ ।
सेप्टेम्बर १९, १९८२ मा कार्निजी मेलन युनीर्भसीटीका कम्प्युटर विज्ञान प्रोफेसर स्टक फहलम्यानले पहिलोपटक कोलोन, हाइफन र नजिकका कोष्ठक जोडेर इन्टरनेटको इतिहासमा इमोजीको प्रयोग गरेका थिए ।
जुन इमोजी स्कुलको अनलाइन बुलेटिन बोर्डमा प्रयोग गरिएको थियो । त्यही बन्यो इमोजीको इतिहास । खुशीको संकेत गर्ने ‘स्माइली अनुहार’ लाई गिनिज वल्र्ड रेकर्ड्सले पहिलो डिजिटल इमोटिकन् भनेर डब गरेको पाइन्छ ।
इमोजिसको अग्रदूतको रूपमा फहलम्यानले प्रयोग गरेका सो इमोजीले आजका इन्टरनेट प्रयोगकर्ताहरूलाई समेत सूचना आदानप्रदानमा नयाँ आयाम थपिदिएको छ । इन्टरनेट सन्देश आदान प्रदान जहाँ कुनै शारीरिक भाषा छैन वा अनुहारको भाव छैन त्यहाँ इमोजीको भुमिका निकै बलियो हुन्छ ।
४० वर्षमा, इमोटिकनहरू र पछि इमोजीहरू हाम्रो अनलाइन र कहिलेकाही अफलाइन कुराकानीहरूको समेत केन्द्रबिन्दु बने। त्यसो त हाल इन्टरनेट संसारमा ३६०० भन्दा बढी इमोजीहरू उपलब्ध छन् ।
तर पनि नयाँ इमोजीहरुको प्रयोगका लागी विभिन्न इन्टरनेट कम्पनीरको प्रयास जारी नै छ ।
इमोजीले त्यस्ता सन्देश प्रबाह गर्छन् जुन शब्दहरुा व्यक्त गर्न सक्दैन । कलेज मेसेजिङ बोर्डमा टाइप गरिएका केही विराम चिन्हहरूबाट सुरु भएको कुरा अब हाम्रो डिजिटल रूपहरू, प्राविधिक कम्पनीहरू र युनिकोडका कर्मचारीहरू र प्रयोगकर्ताहरूबाट इनपुटहरू विस्तार गर्ने विश्वव्यापी प्रयास हो।
तर दशकौं बितिसक्दा पनि यो काम जारी नै छ, युनिकोड कन्सोर्टियमका लागि इमोजी उपसमितिका प्रमुख जेनिफर डेनियलले भने ।
मूल इमोटिकन र यसका धेरै भिन्नताहरू कानिर्जी मेलन विश्वविद्यालयभन्दा बाहिर फैलिन धेरै समय लागेन। ती प्रारम्भिक दिनहरूमा, आँखा झिम्क्याउने अनुहारहरू, नाकविहीन मुस्कान र हाँसहरू क्लासिक कोलोन, ड्यास, कोष्ठक मुस्कानबाट बाहिर निस्किए ।
१९९० को मध्यमा, एनटीटी डोकोमो नामक एक जापानी सेल फोन कम्पनीले आफ्ना पेजरहरूमा सानो कालो हृदय समावेश गरेको थियो । त्यस्तै १९९७ सम्म, अर्को जापानी फर्म, सफ्टबैंकले मोबाइल फोन मोडेलमा लोड गरिएको ९० क्यारेक्टर इमोजी सेट जारी गर्यो, तर १९९९ मा डोकोमोको १७६ क्यारेक्टर सङ्कलन नहुँदासम्म ग्राफिक्सले पक्रन सकेन।
युनिकोडको सलग्नता नहुँदासम्म जापान बाहिरको कुनै पनि प्राविधिक विस्तारले नै वास्तवमै जरा गाडेको थियो। पछी विभिन्न भाषाहरूलाई समर्थन गर्न अन्तर्राष्ट्रिय प्रविधि मापदण्डहरू सेट गर्ने युनिकोडले सन् २०१० मा एप्पल र गुगलजस्ता प्राविधिक कम्पनीहरूको अनुरोधमा इमोजी मानकीकरणको काम लिएको थियो।
नयाँ इमोजीहरू र प्रयोगकर्ता सबमिशनहरूका लागि अहिले धेरै स्पष्ट दिशानिर्देशहरू छन् । तर युनिकोडको इमोजी मानकीकरणको प्रारम्भिक दिनहरूले मध्य औंला क्यारेक्टर सहित केही थप शंकास्पद विकल्पहरू दिएको थियो । अहिले इमोजीमा धेरै जटिल प्रक्रिया समावेश गरिएको पाइएको छ ।
एप्पलले सन् २०११ मा जापान बाहिर उपलब्ध आधिकारिक इमोजी किबोर्ड थप्यो । यो एक माइलस्टोन गियो जसलाई इमोजी विशेषज्ञहरूले अमेरिकी अनलाइन लेक्सिकनमा पात्रहरूको वास्तविक प्रवेशको रूपमा श्रेय दिन्छ।
२०१५ सम्म, आँसु भएको अनुहार इमोजीलाई अक्सफोर्ड डिस्नेरीको वर्ड अफ द इयर नाम दिइएको थियो । यो इमोजी अमेरिकी प्रयोगकर्ताहरू बीच अहिलेसम्म मनपर्ने इमोजीका रुपमा रहेको छ ।
यद्यपि ३००० पनि पर्याप्त नहुन सक्छ। जसरी भाषाको विकास हुन्छ, त्यसरी नै इमोजी पनि हुन्छ ।
युनिकोडले प्रत्येक सेप्टेम्बरमा पेश गरिएका प्रस्तावहरू छानेर र विश्वव्यापी प्रवृत्तिहरूमा प्रतिक्रिया दिएपछि इमोजी सेट अपडेटहरू राख्छ। मंगलबार रिलिज भएको संस्करण १५.०.० ले हेयर पिक, माराकास र जेलीफिस सहित २० इमोजी क्यारेक्टरहरू थपेका छन्। इमोजी अपडेटहरू क्रमशः यन्त्रहरूमा रोल आउट हुन्छन् ।
तर युनिकोडले अघिल्लो इमोजी सेटहरूमा जाति, लिङ्ग, कामुकता र असक्षमता प्रतिनिधित्वको कमीको लागि वर्षौंदेखि आलोचनाको सामना गर्नुपरेको छ, जसले २०१५ को इमोजी २ दशमलव ० मा पाँच छाला टोन विकल्पहरू र २०१६ को इमोजी ४.० मा पेशाहरूका लागि दुई लिंग विकल्पहरू जारी गरेको छ ।
तर युनिकोडले अघिल्लो इमोजी सेटहरूमा जाति, लिङ्ग, कामुकता र असक्षमता प्रतिनिधित्वको कमीको लागि वर्षौंदेखि आलोचनाको सामना गर्नुपरेको छ, जसले २०१५ को इमोजी २. ० मा पाँच छाला टोन विकल्पहरू र २०१६ को इमोजी ४.० मा पेशाहरूका लागि दुई लिंग विकल्पहरू जारी गरेको छ ।
सीएनएनबाट अनुवाद
