काठमाडौं । गत हप्ता टोकियो ओलम्पिक मिक्स्ड डबल्स टेबल टेनिसमा चीनले रजत पदक जित्यो, उक्त रजतमा चिनियाँ टोली खुशी थिएनन् । विजेता टोलीले आँखामा आँसु लिएर चीन को जनता संग माफी मागे ।
चिनियाँ महिला टेबल टेनिस खेलाडी लियू सिवेनले भनिन्, ‘मलाई लाग्छ कि मैले टोलीलाई तल झारेको छु … म सबैसँग माफी माग्छु ।’
उनका पार्टनर जू सिनले भने, ‘सम्पूर्ण देशको नजर यस फाइनलमा थियो । मलाई लाग्छ कि चिनियाँ टोली यो नतिजा स्वीकार गर्न सक्दैन ।’
फाइनलमा चीनको टोली जापानसँग पराजित भएको थियो । यो हारपछि चीनका जनताले सामाजिक सञ्जालमा क्रोध र असन्तुष्टि व्यक्त गरे ।
Weibo (चीनको एक लोकप्रिय सामाजिक मिडिया प्लेटफर्म) मा कसैले लेख्यो, ‘मिश्रित युगल जोडीले देशलाई तल ल्याएको छ ।’
पदक नजित्नु भनेको देशलाई धोका दिनु
धेरैले आरोप लगाए कि म्याच को रेफ्री जापानी खेलाडीहरु को लागी झुके र जापानको पक्षमा मात्रै फैसला गरे ।
आजकल ओलम्पिकको लागि चीन मा ’राष्ट्रवाद को ज्वरो’ धेरै छ र पदक संख्या जनताको लागी एक खेल उपलब्धि भन्दा बढी भएको छ ।
विज्ञ भन्छन् : ‘अतिवादी राष्ट्रवादी’ चिनियाँहरुका लागि ओलम्पिक पदक गुमाउनुको अर्थ ‘तिमी देशभक्त होइनौ’ ।
‘चिनियाँ जनसंख्या को एक भाग को लागी, ओलम्पिक पदक तालिका एक देश को क्षमता र प्रतिष्ठा को एक वास्तविक समय ट्रयाकर हो,’ नेदरल्याण्ड मा लीडेन एशिया केन्द्र का डा. फ्लोरीयन श्नाइडर भन्छन् ।
उनी भन्छन्, ‘यस सन्दर्भमा हेर्दा, यदि कुनै खेलाडीले अर्को देशको टिमसँग हार्यो भने उसले देशलाई तल झारेको मानिन्छ – वा देशलाई धोका दियो भन्ने बुझिन्छ ।’
जापान विरुद्धको प्रतिक्रिया
चीनका जनता जापानसँग टेबल टेनिस म्याच हारेर धेरै क्रोधित थिए किनकि दुई देशहरु बीचको सम्बन्ध उतार चढाव भरिएको छ ।
सन् १९३१ भन्दा पहिले उत्तरी चीनको मञ्चुरिया जापानको कब्जामा थियो र त्यहाँ ठूलो युद्ध भएको थियो । यस युद्धमा लाखौं चिनियाँ जनता मारिएका थिए ।
श्नाइडरका अनुसार, यही कारण हो कि चिनियाँ राष्ट्रवादीहरुको लागि टेबल टेनिसको यो खेल एक खेल मात्र नभएर एक ’युद्ध’ नै थियो ।
खेलको नतिजा पछि, सामाजिक मिडिया प्लेटफर्म Weibo मा जापान विरोधी भावनाको बाढी थियो । मानिसहरु दुबै खेलाडीलाई राम्रो र नराम्रो भन्थे ।
तर, त्यहाँको विरोध जापन विरुद्धको खेलको मात्रै थिएन ।
ब्याडमिन्टन युगलको फाइनलमा ताइवानका खेलाडीहरुसंग पराजित भएका कारण जापानका ली जुन्हुई र लिउ युचेनलाई चीनका मानिसहरुले निशाना बनाए ।
Weibo मा एक व्यक्तिले लेखे, ‘आखिर तिमी दुई जना के हौ ? तिमीहरुले जित्नको लागि प्रयास पनि गरेनौ । तिमिहरुलाई नरकको बास हुन्छ ।’
चीन र ताइवान बिचको सम्बन्ध पछिल्ला बर्षहरुमा झनै तनावपूर्ण बनेको छ ।
चीन ताइवानलाई आफ्नै एक हिस्सा मान्दछ, जबकि धेरै ताइवानका मानिसहरु यसबाट फरक राय राख्छन् ।
स्वर्ण पदक जित्ने खेलाडीको पनि ट्रोलिंग
चीनमा लक्षित खेलाडीहरु मध्ये एक शार्पशूटर यांग कियान छन् । यो तब भयो जब उनले टोकियो ओलम्पिक मा पहिलो स्वर्ण पदक जिते ।
मानिसहरु उनको पुरानो पोस्ट को लागी आलोचना गर्न थाले जसमा उनी उनको नाइकी जुत्ता को संग्रह देखाइरहेकी थिइन् ।
चिनियाँहरु नाइकी संग आक्रोशित छन् किनकी उनले सिन्जियाष्बलन प्रान्त मा कपास को उपयोग वेगर मुस्लिमहरुबाट जबरजस्ती श्रम गरेको आरोपको कारण बन्द गरे ।
एक व्यक्तिले लेखे, ‘एक चिनियाँ खेलाडी को रूपमा, तपाईं किन यी नाइकी जुत्तामा भण्डारण गर्दै हुनुहुन्छ ? तपाईं नाइके बहिष्कार को नेतृत्व गर्नु पर्छ ?’
यस पछि, यांगले यो पोस्ट मेटायो ।
यांगका साथी वाबलन लुयाओ महिला १० मिटर एयर राइफल प्रतियोगिताको फाइनलमा पुग्न असफल भएका कारण रिसाएका थिए ।
एक व्यक्तिले टिप्पणी गरे, ‘हामीले तपाईंलाई ओलम्पिक मा हाम्रो देश को प्रतिनिधित्व गर्न पठाएको छौं जसमा पदकको आस हुन्छ न की देशलाई कमजोर देखिन को लागी पठाएका हों ।’
हालैका वर्षहरुमा, चीन मा राष्ट्रवाद को भावना बढेको छ किनकि यसको प्रभाव एक वैश्विक स्तर मा बढेको छ र पश्चिमी देशहरुलाई यसको विकास को बाधा को आरोप लगाइएको छ ।
टोकियो ओलम्पिक यस्तो समयमा आउँछ जब चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीले यस बर्ष जुलाईमा १०० बर्ष पूरा गरेको छ । यस अवसरमा चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङले आफ्नो सम्बोधनमा भनेका थिए ‘कुनै विदेशी शक्तिले चीनलाई समस्यामा पार्न सक्दैन ।’
‘चरम राष्ट्रवाद भनेको बाघको सवारी हो’
डा. श्नाइडर भन्छन्, ‘चीनका नेतृत्वमा रहेका अधिकारीहरुले त्यहाँका मानिसहरुलाई समसामयीक घटनाई पनि राष्ट्रवादसंग जोडेर हेर्नुपर्ने बानी बसाईदिए । चीनको जनतालाई भनिएको छ की देशको सफलता भनेको धेरै ठूलो कुरा हो । त्यसकारण खेलाडीहरु टोक्यो ओलम्पिकमा सफल हुँनै पर्छ ।’
सामाजिक सञ्जालमा खेलाडीहरुको आलोचना र ट्रोलिंग को बीचमा, त्यस्ता व्यक्तिहरु पनि अगाडी आएका छन् जसले चिनियाँ टोली र खेलाडीहरुलाई निकै समर्थन गरे ।
चीनको सरकारी मिडियाले मानिसहरुलाई ‘तर्कसंगत’ सोच्न पनि आग्रह गरिरहेको छ ।
यसको बावजूद, विशेषज्ञहरु डराउँछन् कि यो एक खतरनाक अवधि हो किनकि राष्ट्रवाद धेरै प्रभावशाली भएको देखिन्छ ।
डा. जोनाथन भन्छन्, ‘कम्युनिस्ट पार्टीले आफ्नो फाइदाको लागी इन्टरनेटमा राष्ट्रवादलाई पुँजीपति बनाउन खोजेको छ, तर हालको स्थितिले देखाउँछ कि जब यो भावनाले चिनियाँहरुलाई नियन्त्रणमा लिन्छ, तब सरकारलाई त्यस्ता व्यक्तिहरुलाई नियन्त्रण गर्न पनि गाह्रो हुन सक्छ ।’
उनी भन्छन्, ‘राष्ट्रवादी भावनालाई काट्नु बाघको सवारी जस्तै हो । एक पटक जब तपाईं त्यसमा चढ्नुभयो, यो बाट उत्रन धेरै गाह्रो हुन्छ ।’ बीबीसी
