काठमाडौं । विश्वमा कोरोना महामारीको नयाँ-नयाँ भेरियन्टले आतंक फैलाइ रहेको छ । जोसँग रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढी छ, उसले भाइरसलाई हराउने सम्भावना अधिक हुन्छ।
कोभिडबाट मात्र होइन, सबै खाले स्वास्थ्य समस्याबाट बच्न रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउनु जरूरी छ।
हाम्रो शरीरमा प्रतिरोधात्मक क्षमता बलियो भयो भने प्रतिरोधी प्रणालीले विभिन्न रोग तथा ब्याक्टेरियाविरुद्ध लड्न मद्दत गर्छ । हामीले आफू स्वस्थ्य रहन रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउन आवश्यक छ ।
यसका लागि स्वस्थ्य खानपान मात्र होइन, स्वस्थ्य जीवनशैली अपनाउन पनि उत्तिकै आवश्यक छ । रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता उमेरअनुसार फरक पनि पर्छ । शरीर बूढो हुँदै गएपछि अलि कमजोर हुँदै जाने हुन्छ ।
तर उचित खानपान, व्यायाम, पर्याप्त निद्रा, सकारात्मक सोच तथा आत्मबलले पनि यो क्षमता कायम राख्न सहयोग पुऱ्याउँछ ।
रोगले जनसुकै उमेरकालाई पनि समात्न सक्छ । तर जोसँग रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बलियो छ, अरु रोगबाट ग्रसित छैन भने उनीहरुलाई रोगले त्यति च्याप्न सक्दैन ।
सरल भाषामा भन्नुपर्दा शरीरलाई बाहिरी किटाणु, भाइरस र ब्याक्टेरियासँग लड्ने शक्तिलाई रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता भनिन्छ। चिकित्सा विज्ञानमा यसलाई ‘इम्युनिटी पावर’ र प्राकृतिक चिकित्सामा ‘भाइटल फोर्स’ भनिन्छ। प्राकृतिक चिकित्साले यसलाई जीवनीशक्ति पनि भन्छ।
जीवनलाई निरन्तरता दिने शक्ति सबै सजिव प्राणीमा जन्मसिद्ध हुन्छ। यो शक्ति व्यक्तिअनुसार फरकफरक हुन्छ। तर जब यो कम हुँदै जान्छ तब शरीरमा रोगले आक्रमण गरी गलाउँछ।
प्राकृतिक चिकित्सा सिद्धान्तअनुसार शरीरमा विजातीय द्रव्य, जसलाई हामी दिशा भन्छौं त्यो जम्मा हुनु नै रोगको कारण हो। जम्मा भएको फोहोर शरीरबाट निस्कासन गर्नु नै रोगबाट बच्ने आधार हो।
खानापानमा यी चीजहरू यस्ता छन् जसले तपाईंको प्रतिरक्षा प्रणालीमा नराम्रो प्रभाव पार्छ। यस्तो अवस्थामा जानौं ती चिजका बारेमा, जसको सेवन नगर्दा रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बलियो हुन्छ ।
सोडा- गर्मीमा चिसो सोडा तपाईको पहिलो रोजाइ हो, तर यी तिर्खा मेटाउने पेय पदार्थहरूले तपाइको प्रतिरक्षा प्रणालीलाई नकारात्मक रूपमा असर गर्न सक्छ।
सोडा र फिजी पेयहरू चिनीले भरिएका हुन्छन्। तिनीहरूमा धेरै क्यालोरीहरू छन् जसको मतलब यसले तपाईंको शरीरलाई कुनै पोषण प्रदान गर्दैन । सोडाको नियमित सेवनले मोटोपनको जोखिम बढाउन सक्छ। यसले तपाइको प्रतिरक्षा प्रणालीलाई पनि कमजोर बनाउँछ ।
फ्राइड फूड- यदि तपाईलाई भुटेको खाना धेरै मनपर्छ भने यो तपाईको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमताको लागि हानिकारक साबित हुन सक्छ। भुटेको खानामा धेरै बोसो हुन्छ जसले तपाईको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमतालाई कमजोर बनाउँछ। भुटेको खानाको सट्टा पकाएको खाना खान सकिन्छ।
अल्कोहल- यदि तपाई रक्सी पिउने शौकीन हुनुहुन्छ भने तपाईको लागि यो जान्न जरुरी छ कि यसले तपाईको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता घटाउने काम गर्छ।
नियमित रूपमा मदिरा सेवनले तपाईंको प्रतिरक्षा प्रणालीलाई कमजोर मात्र गर्दैन तर तपाइको निद्रामा पनि बाधा पुर्याउँछ। यसका साथै मोटोपनको समस्या पनि हुन्छ ।
बेकरीका वस्तुहरू- बेकरीका सामानहरू प्रायः परिष्कृत पीठो प्रयोग गरेर तयार हुन्छन् जसमा ग्लुटेन, बोसो र क्यालोरी सामग्री बढी हुन्छ।
धेरैजसो केक, कुकीज, पेस्ट्री आदि मैडा, चिनी र तेलबाट बनाइन्छ। यी तीनैवटै रोग प्रतिरोधात्मक क्षमतालाई हानि पुऱ्याउन जान्छन्। यदि तपाईं बेकरी वस्तुहरू उपभोग गर्न चाहनुहुन्छ भने, गहुँको पीठो प्रयोग गर्नुहोस्।
चिनी- यदि तपाई मिठाई धेरै मन पराउनुहुन्छ भने तपाईले समस्याको सामना गर्नुपर्ने हुन सक्छ। सेतो चिनी वा परिष्कृत चिनी रोग प्रतिरोधात्मक क्षमताको लागि धेरै खतरनाक मानिन्छ।
सेतो चिनी क्यान्डी, चकलेट, केक, डोनट्स, बिस्कुट आदिमा प्रयोग गरिन्छ। टमाटर केचप, रोटी र पास्तामा पनि सेतो चिनी प्रयोग गरिन्छ।
